در این مقاله میخواهیم در مورد اصول نگهداری دیگ بخار جهت افزایش راندمان دیگ بخار و افزایش طول عمر بویلر بخار و همچنین کاهش خرابی بویلر بخار صحبت کنیم و از اهمیت ویژه نقش اپراتور در موارد گفته شده اشاره کنیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
اصول نگهداری دیگ بخار
در چند قرن اخیر استفاده از دیگ بخار در صنعت های مختلف بسیار مرسوم بوده است. و در واقع می‌توان گفت که بیشتر صنایع نیاز به دیگ بخار دارند.
در واقع دیگ بخار یکی از اصلی ترین اجزای بیشتر کارخانه ها می باشد مخصوصاً در صنایع غذایی دیگ بخار حیاتی ترین جزء کارخانه می باشد و در صورت خرابی دیگ بخار می تواند ضررهای بسیار زیادی به کارخانه وارد نماید و به همین دلیل بیشتر کارخانه های بزرگ دارای چندین دیگ بخار میباشند.
و از طرفی با توجه به اهمیت بالای دیگ های بخار هم از لحاظ خرابی به هم از لحاظ امنیت ، نگهداری اصولی این نوع دستگاه ها دارای اهمیت بسیار بالایی می باشند.
اصولاً هر کارخانه‌ای که دارای دیگ بخار می باشد باید یک نفر اپراتور متخصص در زمینه تعمیر دیگ بخار استخدام نماید و باید کارهایی را به صورت مرتب و در دوره‌های روزانه ، ماهانه و سالانه انجام دهد.
تعمیر بویلر بخار
تعمیر بویلر بخار نیاز به افراد متخصص دارد چون معمولاً بویلرهای بخار پس از چند سال کار کردن نیاز به تعمیر یا تعویض بعضی از قطعات خواهند داشت . تعویض لوله های داخل دیگ بخار و جوشکاری آنها نیاز به افراد ماهر دارد و باید از افرادی که به صورت تخصصی این کار را انجام می دهند استفاده کرد.
بویلر بخار دارای قطعات کنترلی متفاوتی می باشد که به مرور زمان احتمال خرابی هر کدام از آنها وجود دارد و تعمیر و تعویض این قطعات نیز نیاز به افراد متخصص دارد و در اینجاست که اهمیت استخدام یک نفر اپراتور برای کارکردن و نگهداری اصولی از دیگ بخار احساس میشود.
تجهیزات مورد نیاز دیگ بخار
اصولاً دیگ بخار برای افزایش طول عمر آن نیاز به یک سری تجهیزات دارند. که وجود آن تجهیزات دیگ بخار در طول عمر دیگ بخار و میزان خرابی آن تاثیر بسزایی دارند که در ادامه ما به به این تجهیزات می پردازیم .
سختی گیر دیگ بخار
یکی از نکاتی که که بسیار حائز اهمیت می باشد و عدم رعایت آن طول عمر دیگ را به مراتب پایین تر خواهد آورد سختی گیر دیگ بخار می باشد.
هر نوع آبی دارای میزانی سختی و رسوبات میباشد و باید میزان سختی آب به صورت مرتب کنترل شود تا از رسوب گرفتگی دیگ بخار جلوگیری شود که این کار با استفاده از سخت گیری انجام می گیرد .
سختی گیر رزینی مخزن است که در درون آن یکسری مواد وجود دارد که آب مصرفی دیگ بخار قبل از ورود به دیگ بخار از آن مخزن عبور می کند و سختی آب پایین خواهد آمد.
میزان سختی آب با استفاده از روشهای مختلف قابل اندازه گیری می باشند. و اپراتور دیگ بخار باید روزانه به صورت مرتب میزان سختی آب خارج شده از سختی گیر را بررسی کند تا در صورت لزوم سختی گیر را احیا کند.
کارکرد سختی گیر به این صورت می باشد که پس از تصفیه کردن میزان آب مورد نیاز ، برای استفاده مجدد و تصفیه کردن دوباره آب نیاز به احیای مجدد دارد که احیا کردن سخت گیر با استفاده از آب نمک انجام می گیرد.
اندازه ی سخت گیر به میزان آب مورد نیاز در روز و همچنین اندازه دیگ بخار بستگی دارد در صورتیکه سختی آب خروجی از سختی گیر بالا باشد باید با توجه به طراحی سختی گیر و با توجه به آب نمک مورد نیاز به آن آب نمک تزریق کرد تا سختی های گرفته شده و رسوبات گرفته شده در داخل سخت گیر از بین برود.
پس هنگام خرید دیگ بخار یا بویلر بخار باید سختی گیر نیز تهیه کنید و اپراتور باید به صورت مرتب سختی آب خروجی سختی را اندازه گیری کند و در صورت لزوم با استفاده از آب نمک آن را احیا کند تا مجدداً سختی گیر آماده بهره برداری شود .
مخزن کندانس
در بعضی از صنایع ، بخار تولید شده توسط بویلر بخار مصرف می شود و هدر می رود در این نوع از صنایع به مخزن کندانس نیازی نیست ولی در صنایع زیادی بخار استفاده شده دوباره کندانس میشود.
کندانس یعنی بخار دوباره تبدیل به آب می شود و مجدداً بخار کندانس شده وارد دیگ بخار می گردد. به دلیل آنکه بخار کندانس شده دارای دمای بالایی می باشد این باعث می شود آب ورودی بویلر بخار دارای دمای بالایی باشد و آبی که دارای دمای بالا باشد خیلی سریع مجددا تبدیل به بخار می شود. پس استفاده از منبع کندانس در میزان مصرف سوخت دیگ بخار بسیار تاثیر گذار خواهد بود .
دی اریتور دیگ بخار
یکی دیگر از تجهیزات بویلر بخار که بسیار مهم برای بویلر بخار استفاده از دی اریتور میباشد . دی اریتور در واقع گازهای خورنده موجود در آب را از بین می برد و کارکرد آن به این صورت است که پس از تصفیه آب توسط سختی گیر ، آب ورودی از سختی گیر را با بخار ترکیب می کند .
ترکیب آن آب با بخار باعث میشود بعضی از گازهای موجود در آب که خاصیت اسیدی و خورندگی دارند از بین برود.
در صورتی که از دی اریتور استفاده گردد نیاز به استفاده از مخزن کندانس نمیباشد چون دی اریتور نقش منبع کندانس را نیز ایفا می کند.
استفاده از سختی گیر و دی اریتور هم میزان سختی آب را از بین می برد و هم خوردگی آب را از بین می برد و تاثیر بسزایی در افزایش طول عمر و کاهش میزان خرابی بویلر بخار دارد.
بررسی تجهیزات دیگ بخار
در ادامه ما به بررسی تجهیزات دیگ بخار به صورت دوره روزانه و ماهانه می پردازیم که اپراتور باید به صورت مرتب این کارها را انجام دهد تا امنیت دیگ بخار بالا برود و همچنین طول عمر دیگ نیز بالا برود.
دیگ بخار دارای تجهیزات متفاوتی می باشد مانند : آبنماها ، مشعل ، کنترل کننده های فشار و لول کنترل ها و همچنین سوپاپ اطمینان می باشد که باید به صورت مرتب این قطعات کنترل شوند.
روزانه باید به صورت مرتب از صحت کارکرد سوپاپ اطمینان حاصل گردد ، در واقع سوپاپ اطمینان در صورتی که قطعات کنترلی دیگ بخار از کار بیافتند عمل می کند و فشار دیگ بخار را کاهش می‌دهد و از انفجار بویلر بخار جلوگیری می نماید.
کنترل کردن پرشر سوئیچ ها که وظیفه کنترل کردن فشار دیگ بخار بر عهده دارند نیز بسیار مهم می باشد که آنها نیز باید به صورت مرتب بررسی شوند و همچنین از کیفیت کارکرد مشعل روی بویلر نیز باید اطمینان حاصل کرد چون مشعل در راندمان دیگ بخار و همچنین عمر دیگ بخار تاثیر دارد و باعث می شود که مصرف سوخت به مراتب پایین تر بیاید.
بازرسی سالانه دیگ بخار
پس از بررسی موارد بالا که باید به صورت روزانه و ماهانه انجام گردند بازرسی سالانه دیگ بخار نیز حائز اهمیت میباشد.
اصولاً سالانه باید دیگ بخار از لحاظ ضخامت ورق و کنترل کردن تمیزی لوله های دیگ بخار اطمینان حاصل نمود.
چون با وجود این که از سختی گیر و در اریتور استفاده می شود. باید جهت حصول اطمینان ضخامت قسمت های مختلف دیگ بخار بررسی شوند و همچنین تمیزی لوله های داخل دیگ بخار نیز می تواند در افزایش راندمان دیگ بخار تاثیر داشته باشد.
پس از آن که ضخامت سنجی دیگ بخار انجام گرفت باید تست هیدرواستاتیک از دیگ بخار انجام بگیرد تا از امنیت دیگ بخار مطمئن شد.
در صورتی که تمامی موارد بالا به صورت مرتب انجام شود طول عمر دیگ بسیار بالا خواهد رفت و در اینجاست که نقش اپراتور دیگ بخار مشخص خواهد شد و باید کارخانه های بزرگ و حتی کارخانه های کوچک در فکر استخدام کردن یک نفر اپراتور جهت حفاظت از دیگ بخار و استفاده اصولی از دیگ بخار باشند.
